ÜYE GİRİŞİ ÜYE OLMAK İÇİN ALTTAKİ LİNK İ TIKLA
BİNGÖL YEMEKLERİ
Bingöl mutfağı, yörede üretilen ürünlere dayanmakta. Yemeklerin çoğu bulgur, ayran, süt, et, çökelek ve yenilebilecek bitkilerden yapılmakta. Löl (Gömme), sirrın, tutmaç, eşkek gibi
yemekler de bunlardan... Löl (Gömme), özellikle kış mevsiminin yemeği. Hamurun içine kıyma, peynir veya çökelek konarak, ocağın büyüklüğüne göre kalın ve yuvarlak bir ekmek
şekli verilir, temizlenmiş kızgın ocağın tabanına konur (bazen de iki saç arasına konur). Üzerine saç kapatılır, ateşle örtülür ve pişirilmeye bırakılır. Piştikten sonra çıkarılarak, geniş
bir tepsinin içine konur ve kızgın tereyağı dökülerek servis yapılır.
Malzemesi : 1 kğ. Un, 1 kğ. ayran, yoğurt veya bir çeşit kurutulmuş çökelek, sarımsak ve 200 gr. tereyağı
Yapılışı : Özellikle kış mevsiminde yapılan Il genelinde farklı isimlerle tanınan bir yemek olmasına rağmen yapılışı çok yaygın olan bir yemek çeşididir. Gömme yemeği killi topraktan
yapılmış özel bir kapta ve ocakta pişirilmekle beraber bazen iki sac arasında veya ateşin altına atılarak pişirilir. Hazırlanan hamura (hamur mayasız olacak ve sadece su ile yoğrulmuş
olacak) ocağın büyüklüğüne göre genış, kalın ve yuvarlak ekmek şekli verilip ateşe bırakılır. Ateşe bırakılan ekmek iyice piştikten sonra çıkarılarak soğutmaya bırakılır. Soğutulan
ekmek geniş bir kabın içine küçük küçük doğranır. Ekmek doğrandıktan sonra daha önce hazırlanmış ve sulandırılmış sarmısaklı çökelek veya sarmısaklı yoğurt dökülür. Daha sonra
kızartılmış tereyağı sarmısaklı çökelekli ekmeğin üzerine dökülür. Akabinde hoşafla birlikte servıs yapılır.
Bingöl'den Başka Bir Tat, Sulu Hedik
Malzemesi : 2 su bardağı buğday, 1 adet orta boy kuru soğan, 1 bardağı nohut, 2 sivri biber, 1 adet domates, 2
yemek kaşığı un, 1 yemek kaşığı tepeli salça, Kuru reyhan, Pul biber, Tuz, Sıvı yağ ve az tere yağı
Yapılışı : Akşamdan buğday ve nohut ayrı kaplarda ıslatılır. Yıkanıp tencereye alınır üstünü geçecek kadar su
eklenip pişirilir. Ayrı bir tencerede yağ eritilir içine ince kıyılan soğan ve biber eklenir kavrulur. Un ve salça
konur kavurmaya devam edilir. Reyhan eklenir. Ocaktan alınan karışım ayrı bir tencerede pişen nohut ve
buğday üzerine eklenir. İyice kaynatılır , kıvamını bulunca ocaktan alını. Arzu edilirse limon tuzu da
eklenebilir. NOT: Bazen bu çorbaya taze fasulyede ekleyebilirsiniz. Reyhan yerine kekikte kullanabilirsiniz.
Genelde bu yemek ilkbaharda yapılır. Yanında taze tandır ekmeği ve yeni çıkmış bahçe soğanıyla servis
yapılır.
Kadayıf
Dolma
Yöre ürünlerine dayanan Bingöl mutfağında yemeklerin çoğu bulgur, ayran, süt, et, çökelek ve yenilebilir bitkilerden yapılmaktadır. Çorba, bulgur pilavı ve daha ziyade hamura dayalı olarak yapılan gömme, sirın, tutmaç, keşkek gibi yemekler en çok yapılan yemek türlerindendir. Halkın büyük bir kısmı kırsal kesimde yaşadığı için tarımsal ürünlerden ve ona bağlı olarak hayvansal ürünlerden istifade ederek beslenme ihtiyacını karşılamaktadır. Bunların dışında sebzeli yemekler, tatlılar, turşular ve kahvaltılık ürünlerde yöre mutfağına zenginlin ve çeşitlilik katan diğer besin maddeleridir.
Pek çok yörede olduğu gibi Bingöl yöresinde de yaz ve kış mevsiminde yenilen yemekler farklılık göstermektedir. Yazları sebzeli; kışları ise etli ve kurutulmuş sebzelerden yapılan yemekler ile hamur işi yemekler rağbet görmektedir. Yine yemekler sabah, öğlen ve akşam öğünlerinde de farklılık arzederler. Şehir merkezinde kahvaltıda çay, süt, çökelek, peynir, tereyağı, zeytin ve benzeri yenildiği gibi mercimek ve ezo gelin, yayla çorbalarına da rağbet edilmektedir. Öğle ve akşam yemekleri de daha ziyade bulgurlu, hamurlu, etli ve sebzeli yemeklerdir. Özellikle akşam yemekleri erkeklerin eve geldiği en kalabalık öğün olduğu için günün en iyi hazırlanan yemekleridir. Ayrıca bazı özel günlerde ve durumlarda (bayram, mevlüt, taziye, ramazan ayı orucu) yemekler daha özene bezene yapılır. Diğer yörelerde olduğu gibi en seçkin ve en leziz yemek pişirilir. Etli, sebzeli yemekler, çorbalar, turşular, içecekler ve tatlılar hazırlanır.
Yöre mutfağında dikkati çeken bir başka özellikte pişirilen ekmeklerdir. Fabrika ekmeğinin yanında halk mümkün mertebe yörede tandır veya sacda pişirilen ekmeğe yönelmektedir. Birçok aile kendi yaptıkları ekmeği tüketmektedirler. Bu hususa şehir merkezlerinde de rastlamak mümkündür. Bingöl ve köylerinde ekmek ağırlıklı olarak buğday unundan yapıldığı gibi mısır ve darı unundan da yapılmaktadır. Köylerde halkın “ nun kuryek “ tabir ettiği ekmek ayrı bir tada sahip olup çevrede çok sevilen bir ekmek çeşididir. Bingöl yemekleri çorbalar, pilavlar, sebzeli ve yenilebilir bitkilerden yapılan yemekler hamura dayalı yemeklerdir. Salatalar, tatlılar ve turşular gibi çok yönlü bir çeşitliliğe sahiptir. Tatlılar arasında Bingöl burma kadayıfı ve diğer kadayıf çeşitleri meşhur olup ayrı bir lezzete sahiptir.
Köfteler: İçli köfte, sulu köfte, yoğurtlu köfte, kuru köfte, kabak köftesi, yumurtalı köfte, ayranlı köfte, kızartma köfte, gıldırık köfte, çiğ köfte.
Turşular: Acı biber turşusu, lahana turşusu, domates turşusu, fasulye turşusu, patlıcan salamura, yaprak salamura, biber salamura...
Tatlılar :
Burma kadayıf, silki baklava, aşure, zerde, sütlaç, revani, un helvası, dolanger...
Yukarıda adı geçen köfte, tatlı ve turşu çeşitlerinin çoğu Bingöl yemek kültürüne zaman içinde etkileşimler neticesinde girerek ona zenginlik katmıştır. Bunların yanında Bingöl’e mahsus olan onun yemek kültürünü başlıca mahalli yemekler şunlardır:
Löl (gömme)
mastuva, ayran çorbası (germe dui), turakin (patıfe), tutmaç çorbası, kılç, lopık, maliyez, parmar (semiz otu), pılık.
Bu mahalli yemeklerin malzemesi ve yapılışına ayrıntılı olarak bakalım:
Malzemesi : 2 kğ. ayran, 250 gr. pirinç, 125 gr. tereyağı...
Yapılışı: Pirinç ayıklanıp yıkandıktan sonra geniş bir tencereye konur ve ayran ilave edilir. Karıştırılarak normal yanan ocağa konur. Ayranın çürümemesi için kaynayıncaya kadar tahta bir kaşıkla (kepçeyle) sürekli karıştırılır. Kaynadıktan sonra karıştırma işlemi bırakılarak katı hale gelene kadar pişirilir...
Tutmaç Çorbası
Malzemesi: 500 gr. Un, 1 kg.yoğurt, 2 baş sarımsak, 1 kaşık tereyağı, 200 gr.kavurma, yeteri kadar toz biber, nane ve tuz .
Yapılışı : Un biraz tuz ile yoğrulur. Hamur haline getirilip, yoğrulan hamur kağıt inceliğinde yufkalar haline getirilir. Temiz bir bez üzerinde tek tek istenilen büyüklükte kesilir. Önceden hazırlanmış yoğurda bir miktar su karıştırılıp hafif ateşte kaynayıncaya kadar karıştırılır. 5 dakika kaynadıktan sonra kesilmiş olan yufkalar ilave edilir. Bir miktar kavurma içine atılarak 15 dakika sonra ateşten indirilir. Tavada eritilen tereyağına isteğe göre acı biber, nane konarak ateşte kavrulur. Tabaklara konan çorbaya bu sos ilave edilererk servis yapılır.
Sorina Pel
Malzemesi : Yufka ekmek, yoğurt, Sarımsak, tuz ve Tereyağı.
Yapılışı : Pişirilip hazırlanan yufkalar 4-5 cm.dürülür. Dürülen yufkalar hamur tahtası üzerinde yine 4-5 cm. Aralıklarla kesilir. Kesilen parçalar dik gelecek şekilde yan yana sıkı sıkıya dizilir. Dövülen sarımsakla yoğurt katılarak sarımsaklı yoğurt yapılır. Dizilen ekmeğin üzerine dökülür. Daha sonra üzerine kızartılmış tereyağı ilave edilerek yemek servise hazır hale getirilir.
Keldoş
Malzemesi : Un, tuz, ılık su, ayran, tereyağı.
Yapılışı : Mayasız una ılık su katılarak iyice yoğrulur. Yoğrulan hamur orta büyüklükte bir tepsiye konarak el ile tepsinin içinde dağıtılarak düzeltilir. Yanan ocaktaki köz açılır, altındaki kül temizlenir, tepsideki hamur közün içinde açılan yere düzgün konularak üstü sac ile örtülür. Sacın üstüne köz ateş konur, iyice kızartıldıktan sonra ekmek çıkartılarak soğumaya bırakılır. Soğuyan ekmek ufak ufak bir kaba doğranır, daha önce hazırlanan sarımsaklı ayran ve tereyağı üzerine dökülerek servis yapılır.
Mantua nefis olur. Ama tereyağı doğal olmalıdır.
YanıtlaSil